Halep’te Alevi türbesine saldırı görüntüsü sonrası Alevilerin protestoları birçok bölgede çatışmalara dönüştü

Suriye’nin ikinci büyük kenti Halep’te Alevi toplumunun önemli tarihsel kişiliklerinden Hüseyin bin Hamdan el-Hasibi’nin türbesine düzenlendiği ve türbe görevlilerinin öldürüldüğü görüntülerin yayımlanması birçok kentte Alevi grupları harekete geçirdi. Saldırının, Heyet Tahrir eş-Şam (HTŞ) ve müttefik grupların 30 Kasım’da Halep’i ele geçirmesinin hemen ardından düzenlendiği, görüntülerin Şam’ın ele geçirilerek geçici hükûmetin göreve gelmesinden önce çekildiği iddia ediliyor. Suriye Geçici Enformasyon Bakanı Muhammed el Ömer, Halep’te türbenin yakıldığına dair dolaşan videonun eski olduğunu ve yeni yönetimin göreve gelmesinden sonra benzer bir olayın kaydedilmediğini savundu. 

Gösteri ve protestolara yapılan müdahaleler sonrası başlayan saldırı ve çatışmalar ülkenin birçok bölgesine yayıldı. Alevilerin tepkisini bastırmak için başta başkent Şam, Lazkiye ve Tartus olmak üzere askerî güçler sevk edildi. Gruplara müdahale sonrası güvenlik güçlerinin sivillere ateş açtığı ileri sürülürken ülke genelinde devrik Beşar Esad yönetimine sadık Şebbiha gruplarına yönelik insan avı başlatıldı.

Golan Tepeleri’nden Suriye’nin güneyine giren ve bölgede adım adım ilerleyen İsrail askeri güçlerine IŞİD taraftarları tarafından silahlı saldırı düzenlendi. İsrail’in bölgeden çıkması amacıyla yapılan protesto gösterileri sonrası düzenlenen silahlı saldırının ardından İsrail tankları yerleşim bölgelerine girdi. Ülkenin kuzeyinde ise Türkiye destekli Suriye Millî Ordusu (SMO) ile PYD/DSG (Demokratik Suriye Güçleri) silahlı grupları arasında başlayan çatışmalar şiddetlenerek sürüyor. Kobani ile Münbiç arasında bulunan Tişrin barajı ile stratejik önemdeki Karakozak köprüsünü ele geçirmek amacıyla saldırılarını arttıran SMO gruplarına karşı PYD/DSG gruplarının karşı saldırı başlatması sonrası çatışmalar geniş alanlara yayıldı. Karşı saldırı sonrası çekildikleri Fırat’ın batısına giren PYD/DSG gruplarının, Münbiç’e doğru ilerlediği ileri sürüldü.

Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin (SOHR) haberine göre, kimliği belirsiz silahlı kişiler, Halep’in Meyselun bölgesinde bulunan “Ebu Abdullah el-Hüseyin el-Hasibi” türbesine saldırı düzenleyerek türbede görevli beş kişiyi öldürdü. Görüntünün sosyal medyada paylaşılması sonrası Humus, Hama, Tartus ve Lazkiye’de Aleviler başta olmak üzere Dürzî ve Hıristiyanların da içinde yer aldığı kalabalık azınlık grupları, protesto gösterileri düzenledi. Gösterilerin kısa sürede başkent Şam ve diğer kentlere sıçraması sonrası Suriye’nin yeni yönetimi, gösterileri dağıtmak ve kalkışmaları bastırmak amacıyla ağır silah desteğinde silahlı gruplar sevk etti. Silahlı gruplara yönelik saldırılar yapılması sonrası göstericilere karşı silah kullanıldı. Yaşanan olaylarda onlarca kişi yaşamını yitirip yaralandı. Olayların yaşandığı merkezlerde geçici hükûmet tarafından sokağa çıkma yasağı ilan edilirken takviye güçlerinin olay merkezlerine ulaşması sonrası ülke genelinde Şebbiha (Esad ailesine sadık olan paralı askerler) avı başlatıldı. Operasyonlar kapsamında gözaltına alınanların sayısı binlerle ifade edildi.

Türbe saldırısı eski mi?

Olayları yatıştırmak amacıyla harekete geçen geçici hükûmet adına yapılan açıklamada, türbeye yönelik yapılan saldırının eski olduğu açıklandı. Suriye Geçici Enformasyon Bakanı Muhammed el Ömer, Halep’te türbenin yakıldığına dair dolaşan videonun eski olduğunu ve yeni yönetimin göreve gelmesinden sonra benzer bir olayın kaydedilmediğini savundu. Açıklamada, “Hükûmet, Suriye halkını toplumun her kesiminden birleştiren ulusal ve insani bir miras olarak gördüğü tüm dini ve tarihi mekanları koruma ve her türlü saldırıdan muhafaza etme konusundaki tam kararlılığını teyit eder” denildi. Şam yönetimi tarafından yapılan açıklamalarda, yeni yönetimi protesto gösterilerinden İran Devrim Muhafızları ve Lübnan Hizbullahı mensuplarını sorumlu tuttu.

İran’a “Suriye’de kaos yayma” suçlaması

İran Dışişleri Bakanı Abbas Erakçi, Suriye’de yeni yönetime ilişkin dün bir açıklama yaparak, ”Suriye’de zafer kazandığına inananlar sabırlı olmalıdır, zira gelecekte, pek çok gelişme yaşanacak” demişti. Erakçi’nin açıklamasına tepki gösteren Suriye’nin Geçici Yönetimi Dışişleri Bakanı Es’ad eş-Şeybani ise İran’ı Suriye halkının iradesine, ülkenin egemenliğine ve güvenliğine saygı duymasını istedi. Şeybani, konuya ilişkin açıklamasında, “Onları Suriye’de kaos yaymaktan men ediyor ve son açıklamaların sonuçlarından sorumlu tutuyoruz” ifadesini kullandı.

Humus’ta çatışma

Aleviler ile azınlıkların sokağa çıkması sonrası Humus’ta yaşanan olaylarda Sünni bir kızın yaşamını yitirmesi sonrası Sünni grupları harekete geçti. Kent merkezinde gösteri yapan Sünni gruplar, Alevilerin şehirden çıkması için gösteriler yaptı. Sünni gruplar, Alevileri protesto amacıyla ülkenin birçok merkezinde Şam’ın yeni yönetimine destek gösterileri başlattı. HTŞ silahlı gruplarının akşam saatlerinde Humus kent merkezinde başlattıkları operasyonlar sonrası birçok noktada çatışmalar başladı. Çatışmalar gece boyunca sürdü. Sosyal medyada paylaşılan görüntülerde ise birçok sivilin açılan ateş sonucu yaşamını yitirdiği gözlendi.

“Başlarındaki sarıkla asacağız”

Suriye’de geçici yönetimin askeri güçleri protesto gösterilerinin yapıldığı birçok kent ve kasabada kapsamlı operasyonlar yaparken Suriye’nin kuzeyi ve batısından da HTŞ ve SMO silahlı grupları, gerginliğin sürdüğü bölgelere takviye güç sevk etti. HTŞ’nin etkili ekran yüzlerinden Cemil Hasan ise canlı yayında gösterici grupları tehdit etti. Sokağa çıkan protestocu grupları, “İran ve Esad’tan arda kalanlar” olarak tanımlayan Hasan, “Sokağa çıkan herkes iyi bilsin, tüm askeri güçlerimiz devrede ve sizleri en ağır şekilde cezalandıracağız. Humus, Lazkiye ve Tartus’ta huzur operasyonu başlatmış durumdayız. İran’ın talimatlarını yerine getirenleri başlarındaki sarıkla asacağız” dedi.

IŞİD’ten İsrail askerlerine ateş

Golan Tepeleri’nde kontrolü sağlayarak Suriye’nin güneyindeki Kuneytra ve Dera kentlerinde geniş bir alanda konuşlanan İsrail askeri güçleri, IŞİD grupları tarafından protesto edildi. Protesto sırasında tekbir getiren protestocu gruplar, İsrail askerlerine ateş açtı. Bu gelişme üzerine İsrail bölgede tanklar desteğinde operasyon yaptı. Bölgedeki stratejik noktalara tanklar konuşlandırılırken bazı köylerde operasyonlar gerçekleştirildi.

İsrail askerlerinin bölgede birçok köyü kontrol altına alarak halka, ellerindeki silahları teslim etmeleri için süre verdi. İsrail askerlerinin bölgedeki aramalarda çok sayıda silah ele geçirdiği bildirildi.

SMO-PYD/DSG çatışması devam ediyor

Tel Rıfat ve Münbiç’ten çekilerek Fırat’ın batısını tamamen boşaltan PYD/DSG ile SMO silahlı grupları arasında ABD’nin girişimi ile sağlanan ateşkesin geçen hafta sona ermesi ile şiddetlenen çatışmalar bölgede artarak sürüyor. Elektrik üretiminin yapıldığı Tişrin Barajı ile Kobani’ye (Ayn el Arap) açılan stratejik önemdeki Karakozak köprüsünü almak amacıyla saldırılarını arttıran SMO gruplarının PYD/DSG’nin karşı saldırı başlatması ile geri çekildiği bildirildi. Saldırı sonrası çekildikleri Fırat’ın batısına tekrar giren PYD/DSG grupları ile SMO silahlı güçleri arasında Münbiç çevresinde çatışmalar sürüyor.

Çatışmaların sona ermesine yönelik bölgedeki ABD göçlerinin iki grup arasındaki girişimi ise devam ediyor.