10 ayda 51 bin 914 ruhsatsız silah yakalandı! Uzmanlardan ruhsatsız silahlanmaya karşı uyarı

Türkiye’de ruhsatsız silahlanma büyük bir sorun teşkil ediyor. Öyle ki yılbaşından bu yana Türkiye’de 51 bin 914 ruhsatsız silah ele geçirildi. Mevcut yasada ise ruhsatsız silahlanmayı caydırıcı nitelikte bir ceza uygulanmıyor. İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya da yaptığı açıklamada ruhsatsız silahlanmayla ilgili mevcut cezaların gözden geçirileceğini ifade etti. Bakanlığın bu konuda bir hazırlık içerisinde olduğunu belirten Yerlikaya, yakın zamanda ruhsatsız silahlanma ile ilgili öneriler sunacaklarını açıkladı. SABAH Gazetesi, ruhsatsız silahlanma konusunu hukukçulara ve sivil toplum kuruluşlarına sordu.

“CEZALAR ARTTIRILMALI, TOPYEKÛN SEFERBERLİK BAŞLATILMALI”
Türkiye Adalet Araştırmaları Merkezi (TÜRKAD) Başkanvekili ve Avukat Cem Kaya: “Son dönemde yaşanan olaylarda gündeme gelen ‘Ateşli silahlar ve bıçaklar’ hakkındaki 6136 sayılı kanununun 13. maddesi yasal mevzuat hükmünü ve cezai normu ortaya koyuyor. Bu norm bir yıldan 3 yıla kadar hapis ve 100 güne kadar da bir adli para cezasına hükmettiriyor. Silahın vahim silah olması halinde örneğin halk tarafından keleş diye tabir edilen AK47 kalaşnikof silah gibi silahlarda alt sınırın 5 yıldan başlamasını öngörür. Buna ilişkin mühimmat mermilerinin yakalanması halinde yine vahim silah olarak telakki edilir ve doğrudan tutuklamayı gerektiren çok ciddi sevk maddelerini öngörür. Burada kanun koyucunun eksik boyutu nedir? Buradan bir yıldan 3 yıla kadar olarak ifade ettiği noktada alt sınırın da daha da arttırılabilmesi ve üst sınırın daha da yukarı çekilebilmesi gerekli. Her şeyden önemlisi ise eskiden hükmün açıklanması geri bırakılması kararı vardı. Anayasa Mahkemesi CMK 231’i iptal etti. Şimdi erteleme müessesi gündemde. Kanun koyucu erteleme dışında kalabilecek suçlar kapsamına ruhsatsız silahı da ekleyebilir. Yine 5271 sayılı ceza mahkemesi kanunun 100. maddesi katalog suçları ifade eder. Katalog suçlarda cinsel saldırı, terör, kasten öldürme gibi sıralar. Bu suçlar kapsamına ruhsatsız silahlar suçu da alınabilir. Doğrudan tutuklama tedbirini hükmedilebileceği bir güvenceye alınabilir. Hukuki boyut dışında bir de psikolojik, sosyal ve kültürel boyutu var. Özellikle geleceğimizi inşa edecek çocuklarımız, bugün ellerinde tabletler, bilgisayarlar, sosyal medya enstrümanları ve oyunlar ile küçük yaşta tanışıyor. Çocuklar bu alanlarda sürekli şiddete maruz kalıyor. Ebeveynler bu konularda dikkatli olmalı. Medya ayağında ise dizilerde çocuklar ve gençler adeta baskı altında tutularak silaha özendiriliyor. Bunların tartışılması lazım. Dini ve ahlaki boyutta gelecek olursak şiddet konusunda bilinçlendirilme yapılmalı, hutbelerde bunlar anlatılmalı. Milli Eğitim Bakanlığı, Diyanet İşleri Başkanlığı, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Adalet Bakanlığı bu konuda topyekûn seferberlik başlatmalı. Ruhsatsız silahlanma ile ilgili mevzuat hükümlerindeki eksiklikleri ve sosyal, psikolojik, sosyokültürel boyutları ve ahlaki, dini değerler el birliğiyle ele alınmalı.”

“İNTERNETTEN YAPILAN SATIŞLARA DÜZENLEMELER GELMELİ”
Avukat Muhammet İnceyılmaz: “Ülkemizde özellikle son dönemde suç ve suçlularla mücadele hususunda ortaya konan irade ve operasyonlar toplumumuzun malumudur. Yapılan operasyonlarda en dikkat çekici konulardan bir tanesi de şüphesiz ruhsatsız ateşli silahların kullanımıdır. Bu kapsamda 6136 sayılı ‘Ateşli Silahlar ve Bıçaklar ile Diğer Aletler Hakkında Kanun’ ruhsatsız silah bulundurma ve satın almanın ceza sınırlarını çizmiştir. Ancak geldiğimiz noktada görülmektedir ki suça konu cezalar uygulamada caydırıcı olmamasının yanında önleyici de değildir. Bu konu ile alakalı yeni düzenlemelerin yapılması gerektiği artık kaçınılmazdır. Özellikle ruhsatsız silah kullanımının caydırıcılığını sağlayacak, bireylerin bu husustaki ilgilerini kıracak ve suçtan kaçınmasını sağlayacak cezaların ve yaptırımların gelmesi toplumsal barış ve güven için kaçınılmazdır. Bunun yanında ruhsatsız silah sağlayıcılarına yönelik denetimlerin ve operasyonların artırılması, özendirici faaliyetlere ve internet üzerinden yapılan satışlara yönelik düzenlemelerin gelmesi ve yaptırımların uygulanması da gerekmektedir.”

“HAPİS CEZASI VERİLMELİ”
Umut Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Ayhan Akcan: “Ruhsatsız silah suçu 6136 sayılı Türk Ceza Kanununda muhalefet suçu olarak geçiyor. 2021’de 67 bin 69, 2022’de 69 bin 892 kişi 6136 kanunu kapsamında yargılandı. Toplam özel kanunlara muhalefet suçlarına baktığımızda 639 bin işlem var. 145 bin 373’ü ruhsatsız silahla ilgili olan suç kapsamına alınmış ve en fazla olanı bu. Türkiye’de ruhsatlı silah başvurusu 4-5 yıldır azaldı ama ruhsatsız silaha başvurunun arttığı görülüyor. Kaçak ruhsatsız silaha yöneldiler. Asayiş tedbirleri içerisindeki verilere göre de yargılama aşamasının çözüm üretmediğini görüyoruz. Şöyle ki: Yüzde 34’üne kovuşturmaya yer olmadığına karar veriliyor. Mahkeme intikal ettirseniz dahi 3’te 1’i kovuşturulmuyor. Yüzde 42’sine kamu davası açılmasına, yüzde 22’sine ise diğer kararlar veriliyor. Sonuçta problemi çözmüyor. Ruhsatlıdan ruhsatsıza bir kaçış oluyor. Ve yüzde 3 ila yüzde 5 civarında her yıl silaha talep artışı var. İçişleri Bakanlığı’nın en son açıklaması son derece iyi. Kanunda bir değişiklik iyi olur. Cezaları arttırmaları lazım. Asayiş tedbirlerinin sayısını arttırmalı. Kişiler ruhsatsız silah alıyor ve cezai karşılığı da yok. İçişleri Bakanlığı’nın üzerine gitmesi son derece önemli. Biz de bunu destekliyoruz. Birçok ülkede ceza örnekleri var. En ağırı hapis cezası. Bu caydırıcı olur. Paraya çevrilmek ya da muhalefet suçu olarak algılanmaması en az 3 ay 6 ay yüzüne okunma ve erteleme olmadan cezalar uygulanırsa caydırıcı olur. Ayrıca kamuda çalışma ve bilgilendirmeye yönelik zorunlu eğitim gibi uygulamalar da uygulanabilir. Ruhsatlı silahta ise silah edinme yaşını 28 yaş olarak öneriyoruz ama 25 yaşın altına inmemeli bu. Suç verilerine baktığımızda suçu işleyenlerin yüzde 60’ı 28 yaş altı. Bundan dolayı o da sorun yaratacaksa 25 altında ruhsatlı silah verilmemeli…”

1200 SİLAHLI ŞİDDET OLAYI
Umut Vakfı’nın bireysel silahlanma raporuna göre 2023 yılının ilk yedi ayındaki toplam vaka sayısı bin 938, bu vakalardan toplam bin 200 kişi silahlı şiddet nedeniyle öldü. Bunun yaklaşık yüzde 20’si pompalı veya keleş dediğimiz silahlarla gerçekleşti. Geri kalanı tabancayla işlendi. Her 100 vakanın sadece 4’ünde ruhsatlı tabanca kullanıldı. Bunların yaklaşık yüzde 20’si aile içi şiddette kullanıldı. Bin 960 kişi de ise yaralandı. Silah kullananların yüzde 95’i erkek, 3’te 2’si yani yüzde 80’i 40 yaş altı, bu 18 yaşına kadar iniyor.

SİLAHA NASIL ULAŞILIYOR?
36 milyon bireysel silahtan sadece 4 milyonu ruhsatlı silah. Ruhsatsız silahlara ise ulaşma neredeyse çocuk oyuncağı almak kadar kolay. İnternet sitelerinden yasa dışı silah temini yapıldığı gibi günümüzde sosyal medyadan da kolaylıkla silah satın alınabiliyor. Örneğin yasa dışı silah satıcıları Facebook üzerinden WhatsApp iletişim bilgileri verilerek bir günü geçmeden silah temini sağlayabiliyor. Ayrıca bir yakını aracılığıyla silah temin edenler de çok fazla. Çünkü 2 erkekten birinde silah olduğu verisi düşünüldüğünde bir yakını aracılığıyla silaha kolaylıkla ulaşılabiliyor.